Interview mit em Werni Laubi unserem Zeedeldichter
Quelle: Us em Krayejoggi Nr. 158 | Fasnachts-Ussgoob 2006
Mr mechte e baar, fiir unseri Clique wichtigi Mensche und ihri Mitaarbed nöcherbringe.
Dr Aafang mache mer mit em Werner Laubi, wo uns allne als «Zeedel-poet» bekannt isch.
Ruth: Werner Laubi, Zeedeldichter – Värslibrinzler e ganz e wichtigi Person für e Clique. Wie wird me das? Wie lang dichtet dr Werner Laubi scho Zeedel für d Spale?
Werni: 1952 hett dr Oobmaa vo dr Junge Spale – dr Ernst Schäpperle zu mer gsait:» Du hesch in de letschte Joore e baar glatti Ladärnevärsli dichtet. Vo jetzt aa kasch dr Zeedel schryybe». Sällmool bin y 17 Joor alt und in zwaite Joor KV-Stift gsi. Sitt 1948 han y bi dr Junge Spale pfiffe. Vo 1952 ewägg ha y bis 1964 dr Zeedel fi die Junge gmacht. Myy Lehrmaister isch dr Bolo Mägli, e sälbetsmool stadtbekannte Journalist gsi. Är hett dr Zeedel fir dr Stamm brinzlet und mir gsait, wie me rächt ryyme duet und dass me sich d Värs luut vorsaage miess bis dr Rhythmus stimmi. «Zeedel muess me eso schryybe, wie ain wo Karrikaduure zaichnet. Me muess Fantasyy ha, suscht gohts nit». 1963 ha y, als Noochfolger vom Bolo, agfange dr Zeede fir dr Stamm z schryybe. Und
bi dr Grindig vo dr alte Garde anno 1978isch au dr Zeedel vo den Alte a mr hange bliibe. Y bi also, wenn me d Fasnacht 2006 derzue nimmt, syt 54 Joor
dr Spale-Clique-Värsli-Brinzler. Alles in allem han y 86 Zeedel gschriibe.Ruth: Schryybe isch jo maischtens e Passion. Was usser Zeedel schryybt unsere Zeedelpoet no?
Werni: Die spannende alte biblische Gschichte wärde laider maischtens e so humorloos und langwyylig verzellt, dass y agfange ah, si sälber z schryybe. D Nochfrog noo dären Art isch – bsunders in Dytschland – e so gross gsi,
dass uss den ainzelne Gschichte siibe Biecher worde sinn. Drnääbe han y au anderi Kinder- und Jugendbiecher gschriibe, ains iber der Albert Schweizer. Firm y Kinderbible, wo yydrigglig vo der Annegret Fuchshuber illustriert worden isch, hänn sii und ich anno 1993 dr Oesterreichische Jugendbuchpreis bikoo. Myy Bible isch no hitt, d Schuelbiblen in Bayern. Fir Erwachseni han y e Buech mit Wiehnachts-Gschichte und Uffsetz gschriibe.Ruth: Spannendi und vyylsittige Sache also. Könnscht Dr vorstelle wieder emool aggtiv Fasnacht z mache?
Werni: Nai. Wie gsait: bis y 18 gsi bi han y bi de Junge pfiffe. Drno bin y e baar Mooned als Schiffsjunge uff em Rhyy gfahre und ha zwai Joor im Wälsche gschafft. Noo dr Rekruteschuel han y d «Maturitätskurs für Berufstätige» in Basel bsuecht und drno Theologie an dr Uni studiert. Sitt 40 Joor läb y nimme z Basel. Firs Studium zverdiene, haani als Lehrer an dr Gwärbschuel gschafft. Firs Pfiffe hetts laider sitt 1953 zyytlig nie me glänggt – und jetz länggt dr Schnuuf nimm.
Ruth: Was fir anderi Hobby hesch usser em schryybe?
Werni: Sitt y pensioniert bi, wandere my Frau und ych vyyl. Im Winter fahre mr Schii. Und de finf Grosskinder – drei lääben in Australie – muess y Gschichte verzelle.
Ruth: Wenns s Sujet bekannt isch – wie lang hesch Zyyt zem dichte?
Werni: D Sujetkommissione kemmen im Septämber zämme. Maischtens sinn
denn d Sujet bis Änds Septämber bekannt. Ich ha also Zyyt bis ebbe Mitti/Änds Jänner fir d Zeedel.Ruth: Gitt do no öpper dr Sänf derzue oder machsch das im Alleigang im stille Kämmerli?
Werni: D Sujetkommissioone gänn mer wichtigi Impuls. Dichte duen y ellai. Aber nitt im «stille Kämmerli» sondern bim wandere. Sältsamerwyys kemme mr die beschten Ideee, wenn y lauf. Dehaim schryyb y d Yfäll uff. Dr Notizblogg fillt sich. Wenn y derno en Yfall myner Frau vortraag, no mergg y gli, wenn er guet, mittelmässig oder e Katastroofen isch. Ebbe achtzig Prozänt vo dr Voraarbed landet im Babbyyrkorb.
Ruth: E huffe gaischtigi Knocheaarbed mit System also!
Werni: Jo uff jede Fall. E Zeedel schryybe isch en Aarbed wo gmacht wird wie jedi Aarbed. Die erscht Phasen isch Vorbereitig: s Plane, s Sueche no Fakte, s Lääse vo de Zyddigsusschnitt, wo mer d Sujetkommissione gänn oder won y via Internet oder Biecher zämmesuech. Derno schryyb y – no ooni Zämmehang – ainzelni s Szene, syggs in Prosa oder scho in Värsform. Phase drey: Y fass zämme, mach Verbindige zwische de ainzelne Dail oder ändere s Konzäpt. S dichte – vierti Phase – goot mr am lyychtischte. S isch au dr scheenscht Dail vo dr Aarbed.
Ruth: Wieviel Zyyt muesch denn ungfähr in sone Zeedel investiere?
Werni: Das kunnt uffs s Sujet, uffs Wätter, uff dr Biorhytmus, uffs keerperlig und s seelisch Wohl a. Fir d Phasen ains bruuch y am maischte Zytt. Ebbe zwanzig bis dryssig Stund, verdailt uff anderthalb Mooned. Phase zwai: Ebbe zäh bis zwanzig Stund, verdailt uf ebbe vier Wuche. S Dichte goot am schnällschte. So ebbe e Wuche bruuch y fir Rhythmus und Ryym. Doo häle mir fuffzig Joor Erfaaryg. Mänggmool sitz y vier Stund vor eme Blatt Babbyyr, ohni dass mr ebbis yfallt. Und jo, mänggmool kemme d Yyfäll e so schnäll, dass y kuum mit schryybe noche kumm. Iber d Wiehnacht looni denn myyni Zeedel schloofe. Und im Jänner kunnt der letscht Schliff.
Ruth: Kas au schwierig sy fir Di, sich mit emene Sujet ussenander d setze?
Werni: Kai Sujet isch lyycht. D Sujetkommissioon, wo dr Zug zämmestellt, schafft am schwiirige Probleem: Wie wird das, wo mir ussspiile, mit Goschdyym und Requisite am beschte dargschtellt? Dr Latärnemooler hetts au nitt lyycht: Wie kaan y s Sujet mit Farbe und Forme vornen und hinden uff dr Ladärne e soo moole, dass es Yydrugg macht? Dr Zeedeldichter muess s Sujet in s Baseldytsch umsetze und froggt sich, wär das, wo är schryybbt, no läse duet und
läse kaa.Ruth: Was machsch, wenn Dr partout emool nytt yyfalle duet?
Werni: No wartet me. Y waiss: s Unbewusst schafft wyter. Und pletzlig kemme d Yyfäll! S gitt nytt, wo nitt zu me ne Änd kunnt, wenn me s mache will. Mänggmool sin grad eso Sujet, wo y dänggt haa: doo driiber ka me nytt schryybe, im Zeedel glungen uusekoo. Aber nitt jede Zeedel isch am Änd e «Superzeedel». S wychtigscht isch, dass me die Aarbed gärn macht. Und das trifft bi mir zue. Suscht hätt y si nitt bis hitte gmacht.
Ruth: Vyyl Härzbluet steggt jeedesmool imene sone Zeedel – das merggt dr kundig Zeedelläser. I wünsch Dir Werni Laubi, no ganz e Huffe Gaischtesblitz fir die kinftige Zeedel und dangg Dr ganz härzlig, dass du Dir fir
d Krayejoggi-Lääser Zyt gno hesch.Merci.
Glaine Steggbrief
Frienere Bruef: Kaufm.Angestellte, Lehrer, Pfarrer
Jetzigi Lieblings-Beschäftigung: Schryybe, schryybe, schryybe
Hobby: Wandere und Schyyfaahre
Lieblingsgricht: Sparse mit Schungge
Lieblings-Feriedestination: Graubünde
Allergröschte Wunsch: Isch wunschlos glygglig und wünscht sich das fir alli MenscheGriessli Ruth
